به نقل از «ایسنا»

آرامگاه «خشایارشا» چگونه حفاظت شد؟ + فیلم

تاریخ انتشار: ۲۲ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۸۷۸۰۸۳

آرامگاه «خشایارشا» در نقش رستم که فرسایش و فرونشست‌ها بلای جانش شده، بیش‌تر از یک دهه درحال مرمت و حفاظت بوده، ‌آن هم به دست کارگران، کارشناسان و متخصصانی که کمتر از آن‌ها نامی به میان آمده است.

مدیر پیشین پایگاه میراث جهانی تخت جمشید به تازگی از اقدامات درمانی در آرامگاه «خشایارشا» در نقش رستم، گزارشی داده و گفته است اقدامات حفاظتی که از سال ۱۳۹۶ آغاز شده، راهگشا بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با این وجود، شهرام رهبر ـ عضو شورای فنی و مسئول پیشین گروه حفاظت و مرمت تخت جمشید ـ برخی موارد مطرح‌شده در این گزارش مرمتی را «اشتباه» و «ادعا» خواند و برای شفاف شدن این موضوع، مستنداتی را در اختیار ایسنا قرار داد و گفت:‌ گزارشی که ارائه شده است از عدم‌دقت از اقدامات پژوهشی و اجرایی در آرامگاه خشایارشا نشان دارد؛ چرا که آرامگاه خشایارشا برای نخستین‌بار، سال ۱۳۹۳ مورد بررسی‌های آزمایشگاهی دقیق قرار گرفت.

او افزود:‌ اگر بخواهیم درباره اقدامات انجام‌پذیرفته در نقش رستم و آرامگاه خشایارشا سخنی به میان آوریم شرح مختصر به این قرار است؛ با توجه به گزارش ریزش چند قطعه کوچک از آرامگاه خشایارشا در سال ۱۳۹۲ پیشنهاد نصب داربست فلزی توسط من به عنوان سرپرست گروه حفاظت و مرمت تخت جمشید داده شد. پس از تهیه لوله‌ها با توجه به اینکه پیش‌بینی می‌شد مطالعات و نصب داربست طولانی‌مدت باشد تمام لوله‌ها به خوبی رنگ‌آمیزی شد و داربست فلزی با همکاری استادکاران تخت جمشید تا پای درگاه نصب شد.

به گفته این کارشناس مرمت، در این مدت اقدامات لازم، شامل پاکسازی مقدماتی انجام شد.

رهبر ادامه داد: برای آزمایش بعضی قطعات جداشده و رسوب‌ها از روش‌های آزمایشگاهی معمول مانند «اسپاتست» استفاده شد. در این مرحله از آزمایش‌ها از روش‌های XRD و XRF نیز بهره برده شد و نتایج آزمایش XRF و تحلیل آن با همکاری هیأت ایتالیایی انجام شد. (توضیح اینکه این هیأت زیر نظر دکتر عسکری چاوردی و پرفسور کالیری کار می‌کردند.)

عضو شورای فنی تخت جمشید افزود: با توجه به کمبود اعتبار در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵، انجام مستندنگاری با روش‌های دستگاهی انجام نشد. بنابراین از روش‌های رایج دستی در آسیب‌نگاری استفاده شد که به دقت مستندنگاری با روش‌های دستگاهی که در سال ۹۸ و در زمان مسئولیت آقای فدایی انجام شد، نبود، اما برای اقدامات حفاظتی کاملأ کفایت می‌کرد.

او همچنین اظهار کرد: طرح مرمت با رویکرد حفاظت در اواخر سال ۱۳۹۴ توسط اینجانب (شهرام رهبر)، دکتر محمدحسن طالبیان و داریوش حیدری در قالب یک پایان‌نامه تهیه شد و مورد ارزیابی و تأیید قرار گرفت. در این مدت آرامگاه پاکسازی ابتدایی شد و مدام مانیتوریگ (پایش) می‌شد. در سال ۱۳۹۵ مشخص شد وضعیت قطعات بالای آرامگاه از قبل بدتر شده و شرایط این آرامگاه رو به بحران است. در بالای آرامگاه قطعاتی سنگینی از کوه جدا شده بود و هیچ‌گونه اتصالی با دیواره نداشت. احتمال داشت این قطعات با اندک لرزش و ارتعاش کوبه‌ای و هوابرد و یا بارندگی شدید به پایین سقوط کند. در صورتی که این سنگ‌ها به پایین سقوط می‌کرد آسیب‌های غیرقابل جبرانی به آرامگاه وارد می‌شد. از این‌رو یک طرح نجات‌بخشی اضطراری در مدت زمان بسیار کوتاه توسط گروه حفاظت و مرمت تخت جمشید تهیه شد و پس از تأیید در شورای فنی تخت جمشید، اقدامات اجرایی با همکاری صخره‌نوردان حرفه‌ای و مرمتگران صخره‌نورد انجام شد.

مسئول پیشین گروه حفاظت و مرمت تخت جمشید گفت: این عملیات بسیار مهم را به عنوان مسئول گروه حفاظت و مرمت تخت جمشید و با همکاری افشین دهقان ـ مرمتگر صخره‌نورد ـ و با حمایت مدیر وقت پایگاه تخت جمشید (مسعود رضایی‌منفرد) انجام دادیم. در این اقدام بسیار خطرناک، سه سنگ بزرگ جداشده از دیواره توسط تیم مرمت بسته‌بندی و به پایین انتقاد داده شد. به این روش آرامگاه خشایارشا برای مدتی از آسیب سقوط سنگ‌های دیواره کوه در امان ماند.

رهبر در ادامه اظهار کرد: در سال ۱۳۹۷ مقاله‌ای را با عنوان آسیب‌شناسی آرامگاه خشایارشا به همراه دکتر محمدحسن طالبیان در سومین همایش معماری دستکند ارائه کردیم که به عنوان پژوهش برتر عنوان شد. این مقاله حاصل زحمات چهارساله چندین نفر بوده و نکته حائز اهمیت اینکه در آن زمان آقای فدایی در تخت جمشید و نقش رستم مسئولیتی نداشتند. حال چگونه این ادعا مطرح می‌شود که مطالعات نقش رستم و آرامگاه خشایارشا از سال ۹۶ شروع شده است؟

خشایارشا پسر داریوش بزرگ است که به هنردوستی و دانش‌پروری شهره بود، وقتی به تخت نشست، سپاهی کاردیده با سپهبدانی رزمجوی آماده رفتن به یونان شده بودند تا انتقام شکستی را که در ماراتن خورده بودند، بکشند. خشایارشا که جنگ‌طلب نبود، و هنرها را بیشتر از ستیزه‌گری می‌ستود، شش سال جنگ را پس انداخت، ولی چون کنایه‌اش زدند که قدر تاج و تخت داریوش و کوروش را نمی‌داند و اولین شاهی خواهد بود که ایران را پیشرفت نداده است، به لشکرکشی به یونان تن در داد و در دو سه مورد شکست خورد و به ایران بازگشت و ۱۵ سال پس از آن زندگی کرد.

آرامگاه خشایارشا در نقش رستم است؛ جایی در ۱۰۰ متری شرق و شمال شرقی آرامگاه داریوش بزرگ که به فرمان خودش آماده شده بود. دارای خصوصیات سنگ‌تراشی و کارهای هنری است، نقش خشایارشا در حال نیایش را روی آن کنده‌اند، ولی از کتیبه هیچ خبری نیست. دهلیز آرامگاه خشایارشا کوچک است (۳ متر در ۶۰/۶ متر) و تنها یک اتاقک دارد که درست روبه‌روی درگاه است و در آن سه قبر کنده‌اند. قبرها کمی بزرگتر از قبور آرامگاه داریوش‌اند اما سرپوش مقعر دارند. مشخص نیست چه کسانی در کنار خشایارشا دفن شده بودند. برخی احتمال این را ‌که مادرش و همسرش آنجا دفن شده باشند ضعیف دانسته‌اند و گمان می‌برند دو تن از برادران و یا شاید فرزندانش با او در این سه قبر دفن شده بودند. (برگرفته از وب‌سایت پایگاه میراث جهانی تخت جمشید)

* فیلم از حفاظت و مرمت آرامگاه خشایارشا در سال ۱۳۹۲

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: آرامگاه خشایارشا تخت جمشيد مرمت آرامگاه خشایارشا هخامنشيان فرسايش فرونشست زمین عملیات طوفان الاقصی مجموعه تئاترشهر عملیات طوفان الاقصی اسراييل مراجع تقليد آرامگاه خشایارشا نقش رستم انجام شد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۸۷۸۰۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برنامه ریزی برای ساماندهی گذر قدیمی جلوخان

کیومرث خانی لعل آبادی معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان کرمانشاه در حاشیه بازدید استاندار کرمانشاه از تعدادی از بنا‌های قدیمی واقع در بافت تاریخی شهر کرمانشاه گفت : در بافت تاریخی شهر کرمانشاه گذری قدیمی با عنوان گذر جلوخان-حدفاصل خیابان مدرس تا خیابان جلیلی - واقع شده که بسیاری از بنا‌هایی که در این بخش قرار دارند، دچار فرسودگی شده‌اند. 

وی افزود: علیرغم اینکه این بنا‌ها از نظر تاریخی دارای اهمیت زیادی هستند، اما به دلیل گذشت زمان استحکام آنها ضعیف شده و باید مورد مرمت قرار گیرند. 

معاون میراث فرهنگی کرمانشاه تصریح کرد: مالکین عمده این بنا‌ها توان مالی چندانی برای مرمت بنای خود ندارند، لذا نیاز است حمایت‌هایی از آنها صورت گیرد. 

وی با بیان اینکه میزان اعتبارات دولتی نیز برای مرمت آنها محدود است، عنوان کرد: کل اعتباراتی که امسال برای بافت تاریخی کرمانشاه اختصاص پیدا کرده حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان است که طبق برنامه ریزی صورت گرفته مقرر شده نیمی از این اعتبار صرف طرح مطالعاتی مرمت بازار قدیمی فیض آباد شود و نیمی دیگر از این اعتبار را برای مرمت گذر جلوخان، با مشارکت مالکین بنا‌های واقع در این محله اختصاص دهیم. 

خانی لعل آبادی تصریح کرد: خوشبختانه در بازدیدی که استاندار کرمانشاه از گذر جلوخان داشتند، قول‌هایی برای افزایش اعتبار ساماندهی این محله تاریخی دادند که امیدواریم بزودی محقق شود. 

وی خاطرنشان کرد: از طرفی مقرر شد که یک کارگروه با حضور دستگاه‌های ذیربط همچون میراث فرهنگی، راه و شهرسازی و شهرداری برای ساماندهی بافت تاریخی شهر کرمانشاه تشکیل شود. 

معاون میراث فرهنگی کرمانشاه عنوان کرد: بافت تاریخی که بخشی از هویت گذشته شهر ما به شمار می‌رود، می‌تواند به عنوان یک فرصت به رونق گردشگری کرمانشاه کمک کند، در همین راستا با حمایت استاندار و همراهی دستگاه‌های ذیربط در تلاش برای احیاء این بخش از شهر هستیم. 

استاندار در این برنامه از برخی از بنا‌های قدیمی بافت تاریخی شهر کرمانشاه همچون خانه اکبرپور، حمام ملاباشی، زورخانه علمدار، سرای همدانی ها، هتل بوتیک ونوشک (خانه تاریخی صارم الدوله)، خانه حکیم نصیر، مسجد نظام، گذر جلوخان و خانه رنده کش بازدید و با اهالی این محله گفتگو کرد .

باشگاه خبرنگاران جوان کرمانشاه کرمانشاه